Grote Kerk

 


Op deze pagina vindt u informatie over de Grote of Johannes de Doperkerk te Wageningen. De tekst van deze pagina is gebaseerd op het boekje 'De grote of Johannes de Doperkerk te Wageningen', verkrijgbaar bij het Kerkelijk Bureau.

De Hervormde Gemeente te Wageningen

In september 1578 wordt Wilhem van Varick tot predikant benoemd en begint in Wageningen de Reformatie. Door een decreet van de toemalige Koning van Holland (Lodewijk Napoleon), wordt het kerkgebouw in 1810 bezit van de kerkelijke gemeente. Opvallend detail hierbij is dat de toren buiten de transactie bleef. De toren is tot op heden bezit van de burgelijke gemeente

Na de verwoesting van kerk en toren in 1940, werd gedurende drie jaar gekerkt in de Aula van de toenmalige Landbouwhogeschool

Korte geschiedenis

Het oorspronkelijke kerkgebouw dateerde van voor de reformatie (13de eeuw) en is vernoemd naar de grondeigenaar van destijds: het kapittel van Sint Jan te Utrecht. De kerk kreeg zijn huidige vorm in het begin van de 16de eeuw, toen de gewijzigde en uitgebreidere liturgie noopte tot een groter kerkgebouw. Deze uitbouw werd echter bij de invoering van de reformatie abrupt afgebroken. Pas in de negentiende eeuw werd de smallere zuidbeuk aangebouwd.

In de meidagen van 1940 brandden kerk en toren helemaal uit als gevolg van beschietingen op de stad. Van 1941 tot in 1943 werd de kerk weer opgebouwd. Op 7 april 1945 echter, werd de toren opnieuw verwoest door de Duitsers. Door de moeilijke jaren vlak na de oorlog, kon pas in 1953 met het herstel begonnen worden. Op 4 juni 1954 werd de gerestaureerde kerk weer volledig in gebruik genomen.

In de jaren '70 van de twintigste eeuw bleek dat een ingrijpende restauratie noodzakelijk was voor het behoud van het kerkgebouw. Er trok vocht op in de oude muren en het metselwerk van de pinakels (siertorentjes in de gotische bouwkunst) op de topgevel van het noorderpoortaal verkeerde in slechte staat. Deze restauratie werd in 1978 afgerond.

De site Wageningen Interstad biedt interactieve panoramafoto's aan, waarmee virtueel rond het kerkgebouw gelopen kan worden (hoe deze foto's werken wordt uitgelegd op de betreffende pagina).

Het interieur

Het interieur van de Grote Kerk heeft vaker wijzigingen ondergaan dan het exterieur. Helaas is maar weinig bewaard gebleven. Bij de uitbreiding in het begin van de 16de eeuw werd ook het interieur verfraaid. In het midden van de kerk bracht men een oksaal (koorafsluiting bestaande uit een versierde scheidswand) met een sacramentshuis aan. Ook werd een altaar gesticht ter ere van Sint Antonius Maarschalk. Bij de reformatie zijn deze weer verwijderd. In 1798 werden de wapenborden, wapens op eergestoelten en andere onderscheidingstekenen verwijderd. De bij deze laatste verandering gespaard gebleven grafzerken gingen in 1940 alsnog verloren.

Herdenkingsraam bevrijding

Wageningen, stad van de bevrijding. Op 6 mei 1945 werd in Hotel "De Wereld" de capitulatieovereenkomst getekend. Ter herdenking van verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog werd in 1985 een comitee opgericht, genaamd "Comitee Herdenkingsraam Bevrijding 1940-1945". Dit comitee stelde zich ten doel om een gebrandschilderd nationaal herdenkingsraam te doen aanbrengen in het koor van de Grote Kerk te Wageningen.

Op 5 mei 1987 werd het raam - ontworpen en gemaakt door O.E.C.M.I. van Nispen tot Pannerden en H, Duchene - onthuld door Hare Majesteit Koninging Beatrix.

terug